پوکی استخوان یا استئوپروز طبق تعریف انجمن ملی بهداشت (هیئت ایجاد اتفاق نظر برای پیشگیری از استئوپروز)، یک اختلال اسکلتی است که بیشتر در دوران کهنسالی بروز می کند و ویژگی بارز آن کاهش استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می دهد – برگرفته از دانشنامه آزاد wikipedia

سه مکانیسم اصلی در پاتوژنز استئوپروز شناخته شده است:
1) عدم دستیابی به استحکام بهینه استخوان در دوران رشد و تکامل
2) جذب بیش از حد استخوان که منجر به از دست رفتن توده استخوان و اضمحلال ساختار آن می شود.
3) عدم جایگزینی استخوان از دست رفته به دلیل وجود نقایصی در شکل گیری استخوان.
کمبود استروژن در ایجاد استئوپروز نقشی اساسی دارد. کمبود کلسیم، ویتامین- د و هیپرپاراتیروئیدی نیز در این روند دخالت دارند. از سوی دیگر، پلی مورفیسم گروه بزرگی از ژن ها نیز با تنوع تراکم استخوان و شکنندگی آن مرتبط است.

طبقه بندی پوکی استخوان

استئوپروز به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شود:
• نوع اولیه: در واقع یک فرآیند ناشی از کمبود هورمون های جنسی و روند طبیعی سالخوردگی است. از کودکی تا حدود 20 سالگی، تراکم استخوان روند صعودی دارد تا فرد به حداکثر تراکم استخوان برسد. حداکثر تراکم استخوان عمدتا به زمینه ژنتیکی فرد بستگی دارد، ولی مصرف کلسیم، ویتامین- د و ورزش نیز در آن موثرند. فرآیند کاهش تراکم استخوان به سن نیز وابسته است. حداکثر تراکم استخوان از 20 تا 40 سالگی وارد فاز کفه می شود و پس از آن تراکم استخوان از حدود 40 سالگی در هر دو جنس 1- 5/0 درصد در سال کاهش می یابد. این روند در زنان بعد از یائسگی شدت بیشتری دارد. عواملی مانند نمایه توده بدن، مصرف سیگار، الکل و بی حرکتی در تسریع این روند موثرند.
• نوع ثانویه: کمتر از 20 درصد علل استئوپروز (جدول 1) را شامل می شود. در واقع هدف از گرفتن شرح حال، انجام معاینات و آزمایشات اولیه، رد اینگونه علل است.

عوامل خطر
بیش از 80 عامل خطر برای استئوپروز شناسایی شده که تعدادی از آنها (جدول 2) اهمیت بیشتری دارند. از نگاهی دیگر، عوامل خطر استئوپروز به دو دسته تعدیل ناپذیر و تعدیل پذیر تقسیم می شوند. سن، جنس، نژاد و ویژگی های ژنتیک در دسته تعدیل ناپذیر و وزن، سیگار، فعالیت کم فیزیکی، مصرف طولانی مدت گلوکوکورتیکوئید و دریافت ناکافی کلسیم در دسته تعدیل پذیر قرار می گیرند.

منبع : goonagoon98